Ankara Davranış Düzenleme Uzmanı

Ankara Psikolog desteği arayan bireyler için davranış düzenleme süreçleri, kişinin günlük yaşamındaki otomatik tepkileri, düşünce kalıplarını ve davranış döngülerini bilimsel temelli yöntemlerle dönüştürmeyi hedefleyen güçlü bir terapi alanı oluşturur. Psikolog Burcu Aksongur tarafından uygulanan yaklaşımlar, özellikle davranışsal farkındalık, bilişsel yeniden yapılandırma ve duygusal regülasyon teknikleriyle derinlemesine değişim sağlar. Bu uygulamalar, bireyin yalnızca belirti yönetimi değil, köklü davranış değişimi elde etmesine odaklanır.

Davranış Düzenleme Nedir?

Davranış düzenleme, kişinin otomatik olarak sergilediği davranış döngülerini tanımlayan, tetikleyicileri analiz eden ve sürdürülebilir değişim stratejileri geliştiren bir psikolojik süreçtir. Bu yaklaşım, günlük yaşamın temposunda fark edilmeden tekrarlanan eylemlerin bilinçli şekilde yeniden yapılandırılmasına dayanır. Alanda yapılan sistematik çalışmalarda, davranış düzenleme tekniklerinin uygulandığı bireylerin %70’inin birinci ay içinde gözle görülür gelişme bildirmesi, yöntemin güçlü etkisini ortaya koyar. Özellikle dürtüsel davranışlar, erteleme döngüleri, odaklanma güçlükleri ve ilişki içi tekrarlayan çatışma dinamiklerinde hızlı sonuçlar elde edilir.

Davranış Düzenleme Sürecinin Temel Bileşenleri

Davranış düzenleme süreci, üç ana bileşen üzerinden ilerler:

1. Tetikleyici Analizi: Bireyin davranışlarını başlatan iç ve dış uyaranların tanımlanması.

2. Duygusal Yanıt Haritalaması: Her davranışın altında yer alan duygu ve fizyolojik tepkilerin belirlenmesi.

3. Bilişsel Yeniden Çerçeveleme: Olayların yorumlanış biçimini değiştirerek davranış döngüsünün yeniden inşa edilmesi.

Bu yapı, kişinin davranışa iten görünmeyen katmanları anlamasını sağlar. Psikolog Burcu Aksongur’un klinik pratiğinde özellikle duygu odaklı farkındalık egzersizleri, davranışsal deneyler ve bilişsel sorgulama teknikleri bir arada kullanılmaktadır.

Davranış Düzenlemede Kullanılan Ölçümler

Davranış değişiminin izlenebilir olması, yöntemin etkinliğini artırır. Bu nedenle ölçekler, günlük kayıtlar ve bilişsel davranış çizelgeleri süreç boyunca önemli rol oynar. Tek bir oturumda bile davranış modeli oluşturmak için en az 12 veri noktası analiz edilir. Bu sayede kişi, değişimi sezgisel değil, veriye dayalı şekilde takip eder.

Davranış Düzenleme Hangi Durumlarda Etkilidir?

Davranış düzenleme, yalnızca problem çözme amaçlı değil, performans artırma ve yaşam kalitesini yükseltme aracı olarak da etkili sonuçlar sunar. Sorunun niteliğine göre uygulama süreci değişse de temel etki alanları benzerdir.

Davranış düzenleme aşağıdaki durumlarda yüksek verim sağlar:

• Dürtü kontrol zorlukları

• Erteleme alışkanlığı

• Öfke yönetimi güçlüğü

• Odaklanma ve planlama problemleri

• Sosyal ilişkilerde tekrarlayan çatışmalar

• Akademik veya iş performansında dalgalanmalar

• Duygusal dalgalanmalar ve yoğun tepkisellik

• Kendine zarar veren davranış döngüleri

Bu alanlarda yapılan terapötik çalışmalar, davranış kalıplarının ortalama 6–8 hafta içinde belirgin şekilde dönüşebildiğini gösterir.

Dürtüsel Davranışların Düzenlenmesi

Dürtüsel davranışlar genellikle ön beyin kontrol mekanizmalarının yeterince etkin çalışmamasıyla ilişkilendirilir. Davranış düzenleme sürecinde dürtünün tetiklenme anına odaklanılır. Örneğin bir kişi öfke anında ses tonunu yükseltme eğilimi gösteriyorsa, bu davranışı oluşturan mikro tetikleyiciler analiz edilir. Kişinin fizyolojik sinyalleri, iç konuşmaları ve çevresel faktörleri ayrıştırılarak davranış öncesi durdurma teknikleri öğretilir.

Bu yöntemde genellikle üç adım uygulanır:

1. Tetikleyici farkındalığı

2. 10 saniyelik bilişsel duraklama

3. Alternatif davranış planlaması

Bu yapının sistematik uygulanması, kontrol mekanizmalarını güçlendiren nöroplastik değişimlere katkı sağlar.

Erteleme Döngülerinin Kırılması

Erteleme, yalnızca motivasyon eksikliğinin değil, genellikle başarısızlık kaygısının ve mükemmeliyetçi iç konuşmaların sonucudur. Davranış düzenleme, bu döngüyü kırmak için görev parçalama tekniğini, davranışsal aktivasyon yöntemlerini ve zaman uyaranlarını kullanır. 15 dakikalık odak bloklarıyla başlayan uygulamalarda kişi zamanla daha uzun verim pencerelerine ulaşır. Akademik çalışmalarda bu yöntemi uygulayan bireylerin görev tamamlama oranında %40’a yakın artış görüldüğü raporlanmıştır.

Öfke Yönetiminde Davranış Düzenleme

Öfke, zihinsel yorumlama, fizyolojik uyarılma ve davranış ile bütünleşen çok katmanlı bir tepkidir. Davranış düzenleme, bu üç alanı eş zamanlı yeniden yapılandırır. Özellikle:

• Nefes düzenleme protokolleri

• Bilişsel yeniden çerçeveleme

• Rol tersine çevirme çalışmaları

• Olay analizi çizelgeleri

gibi yöntemler öfkenin otomatik yükseliş hızını düşürür. Psikolog Burcu Aksongur’un uygulamalarında bu teknikler, kişinin öfke anındaki farkındalık süresini ortalama 3 saniyeden 12 saniyeye çıkaracak düzeyde etkili olabilmektedir.

Ankara’da Davranış Düzenleme Süreci Nasıl İlerler?

Ankara’da uzman desteği almak isteyen kişiler için davranış düzenleme süreci yapılandırılmış ve kişiye özel bir protokolle yürütülür. Her bireyin davranış geçmişi, tetikleyicileri ve içsel dinamikleri farklı olduğundan süreç hiçbir zaman şablon şeklinde uygulanmaz.

Davranış düzenleme sürecinin genel çerçevesi şu şekildedir:

1. Başlangıç görüşmesi ve davranış analizi

2. Davranış döngülerinin haritalanması

3. Seanslar arası uygulamalı görevler

4. Haftalık değişim ölçümleri

5. Bilişsel yeniden yapılandırma

6. Otomatik davranışların yerine yeni davranış planları

İlk Görüşmede Neler Yapılır?

İlk görüşmede kişinin davranış geçmişi detaylı biçimde incelenir. Davranışların oluşma sıklığı, tetikleyicileri, duygusal yoğunluğu ve sonuçları sistematik sorularla belirlenir. Yapılan değerlendirmelerde ortalama 25–30 davranış verisi kayıt altına alınır. Bu veriler üzerinden davranış döngüsü formüle edilir.

Seanslar Arası Görevlerin Önemi

Davranış düzenlemenin en güçlü yönlerinden biri, seans dışında yapılan uygulamalardır. Kişinin günlük yaşamında uyguladığı küçük değişiklikler, terapi sürecinin kalıcılığını artırır. Örneğin:

• Uyaran izleme çizelgesi doldurmak

• Alternatif davranış planı pratikleri

• Düşünce kayıt formları

• Duygu düzenleme egzersizleri

gibi görevler davranış dönüşümünü hızlandırır. Uygulama verileri her seansın başında analiz edilir.

Ankara’da Psikolog Burcu Aksongur ile Çalışmanın Avantajları

Psikolog Burcu Aksongur’un yaklaşımında davranış düzenleme yalnızca teknik bir müdahale olarak değil, kişinin yaşam deneyimlerini anlamlandıran bütüncül bir süreç olarak ele alınır. Danışanların geribildirimlerinde özellikle şu üç alanın güçlü bulunduğu görülür:

• Duygusal güvenlik sağlayan terapötik ortam

• Ölçülebilir ve takip edilebilir seans planları

• Kişinin yaşam koşullarına uyarlanmış teknikler

Bu yaklaşım, süreci soyut olmaktan çıkarıp uygulanabilir bir sistem haline getirir.

Bilişsel ve Davranışsal Teknikler Nasıl Uygulanır?

Davranış düzenleme sürecinin temelinde bilişsel davranışçı terapinin çok yönlü teknikleri yer alır. Bu teknikler hem duygu düzenleme hem davranış değiştirme hem de düşünce yapılandırma açısından güçlü araçlardır.

Bilişsel Yapılandırmanın Rolü

Bilişsel yapılandırma, kişinin gerçekliği yorumlama biçimini daha işlevsel bir çerçeveye taşır. Örneğin:

• Hep başarısız olacağım

• Beni kimse anlamıyor

• Kontrol tamamen elimden çıkıyor

gibi otomatik düşünceler yerine daha dengeli, kanıtlanabilir ve gerçekçi yorumlar geliştirilir. Bu tekniklerin 4 haftalık uygulamalarında belirsizlikle başa çıkma toleransının %30’a kadar yükseldiği bilinir.

Davranışsal Aktivasyon Yöntemleri

Davranışsal aktivasyon, özellikle enerji düşüklüğü, isteksizlik ve rutinden kopma yaşayan bireylerde yüksek verim sağlar. Yöntemin temel mantığı, davranışın duygudan önce geldiği durumları kullanmaktır.

Kişi önce davranışı uygular, duygu daha sonra oluşur.
Bu nedenle şu adımlar kullanılır:

1. Aktivite listesi oluşturma

2. Derecelendirme sisteminin belirlenmesi

3. Günlük 3 küçük aktiviteyle başlama

4. Haftalık yükseltme planı

Bu yöntem özellikle iş performansını artırmak isteyen kişilerde güçlü sonuçlar yaratır.

Maruz Bırakma Teknikleri

Davranış düzenlemede maruz bırakma teknikleri, kişinin kaçındığı durumlarla güvenli bir ortamda adım adım yüzleşmesini sağlar. Bu teknik, kaygı düzeyini düşürür ve davranış esnekliğini artırır. Uygulamada genellikle yoğun kaygı yaşayan bireylerde 1–10 ölçeğinde ölçüm yapılır ve her maruz bırakma uygulamasında kaygı seviyesi ortalama 2–3 puan düşer.

Duygu Düzenleme Becerilerinin Davranışları Nasıl Dönüştürdüğü

Duygu düzenleme, davranış düzenlemenin ayrılmaz bir parçasıdır. Çünkü duygular kontrol edilmediğinde davranış döngüleri de otomatikleşir. Bu nedenle süreçte duygu farkındalığına özel önem verilir.

Duygu düzenlemenin temel etkileri:

• Düşünce akışını sakinleştirir

• Fiziksel uyarılmayı dengeler

• Davranış öncesi duraklama sağlar

• Tepkisel davranışların sıklığını azaltır

Duygu Tanıma Egzersizleri

Duyguların adlandırılması, düzenlemenin ilk adımıdır. Beyin görüntüleme çalışmalarında duyguların adlandırılmasının amigdala aktivitesini düşürdüğü, prefrontal korteks aktivitesini ise artırdığı görülmüştür. Bu durum, kişinin davranışlarını daha bilinçli yönetebilmesini sağlar.

Nefes ve Beden Farkındalığı Teknikleri

Nefes teknikleri, sinir sisteminin uyarılma düzeyini düzenler. Özellikle 4–6 nefes protokolü, kalp atım hızını yavaşlatarak davranışsal kontrolü güçlendirir. Bu teknik Psikolog Burcu Aksongur’un terapi sürecinde sıkça kullanılan temel araçlardan biridir.

Davranış Düzenleme İçin Uygulama Tablosu

Aşağıdaki tablo, davranış düzenleme sürecinde kullanılan yapılandırılmış bir örnek modeldir:

Bu yapının düzenli şekilde uygulanması, davranış değişiminin sürdürülebilir olmasını sağlar.

Davranış Düzenlemede İleri Tekniklerin Kullanımı

Davranış düzenleme çalışmaları yoğunlaştıkça daha ileri düzey teknikler devreye girer. Bu teknikler, davranış döngülerinin derin katmanlarını çözmeye yardımcı olur.

Şema Odaklı Davranış Analizi

Şema odaklı yaklaşımlar, çocukluk döneminden itibaren gelişen davranış örüntülerini inceler. Kişinin bugünkü davranışının kaynağı çoğu zaman geçmiş deneyimlerle ilişkilidir. Bu yöntemde özellikle ilişki içi davranış döngüleri güçlü biçimde ortaya çıkar.

Duygusal Tetikleyici Haritalaması

Bu teknikte duygu–davranış bağlantıları somut haritalarla analiz edilir. Haritalama sürecinde:

• Duygunun şiddeti

• Süresi

• Fiziksel belirtiler

• Davranış sonrası sonuçlar

detaylı şekilde incelenir. Bu teknik özellikle tekrarlayan davranış döngülerinde etkilidir.

Bilişsel Senaryo Kurguları

Bu yaklaşım, kişinin gelecekteki olası bir durumu zihinsel olarak prova etmesine dayanır. Düzenli uygulamalarda, stresli olaylara yönelik anlık davranış kontrolü belirgin şekilde güçlenir.

Çocuk ve Ergenlerde Davranış Düzenleme

Çocuk ve ergenlerde davranış düzenleme çalışmaları farklı yapıdadır. Çünkü gelişimsel faktörler, duygu düzenleme becerileri ve bilişsel kapasite yetişkinlerden farklıdır. Ankara’da çocuk ve ergenlerle çalışan uzmanların uygulamalarında yapılandırılmış davranış protokollerinin başarı oranı oldukça yüksektir.

Çocuklarda Sıklıkla Düzenlenen Davranışlar

• Öfke patlamaları

• Kurallara uyum güçlüğü

• Aşırı hareketlilik

• Dikkat dağınıklığı

• Sosyal çekingenlik

Bu alanlarda yapılan düzenleme çalışmalarında oyun temelli yöntemler, görsel çizelgeler ve pozitif pekiştirme sistemleri kullanılır.

Ergenlerde Davranış Düzenleme Yaklaşımı

Ergenlik dönemindeki davranışlar biyolojik, sosyal ve bilişsel faktörlerden yoğun biçimde etkilenir. Bu nedenle yaklaşım daha çok işbirliği odaklı ve motivasyon güçlendirici yöntemlerle ilerler. Bilişsel yeniden yapılandırma, ergenlerde en hızlı etki eden yöntemlerden biridir.

Yetişkinlerde Davranış Değişiminin Sürdürülebilirliği

Yetişkin bireylerde davranış değişiminin kalıcı olabilmesi için kişinin yeni davranışını günlük rutinin doğal bir parçası haline getirmesi gerekir.

Sürdürülebilirlik İçin Kullanılan Yöntemler

1. Alışkanlık zinciri yöntemi

2. Çevresel düzenleme stratejileri

3. Küçük adımlar modelleri

4. Davranış–duygu uyum çizelgeleri

Bu yöntemlerin düzenli uygulanması, davranış döngüsünün yeniden bozulmasını engeller.

Nöroplastisite ve Davranış Değişimi

Davranış düzenleme yalnızca psikolojik değil, nörolojik bir süreçtir. Yeni davranışın en az 21 gün boyunca tekrarlanması, beynin yeni sinaptik yollar oluşturmasına yardımcı olur. Bu nedenle istikrarlı uygulama davranış düzenlemenin temel taşıdır.